Ӗнер ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев Патӑрьел районӗнче пулнӑ, вӑл темиҫе фермер хуҫалӑхне ҫитсе курнӑ.

Фермерсенчен пӗри каланӑ тӑрӑх, Патӑрьел районӗнче агропарк пулсан питӗ аван. Вӗсем хаваспах унӑн резиденчӗ пулӗччӗҫ. Олег Николаев ҫапла каланӑ: агропарк пулатех! Ӑна Ыхраҫырми ял тӑрӑхӗнче тума пулӑртнӑ.

Олег Николаев малтан иккӗленнине пытарман: агропарка хула ҫывӑхнерех тумалла мар-и? Патӑрьел районӗнче пулсан вара иккӗленӳ сирӗлнӗ: кунта резидент пулас кӑмӑллисем те нумай.

Палӑртмалла: Юхма Пӑла тӑрӑхӗнче АПК тытӑмӗнче 16 проект пурнӑҫланать.

Патӑрьел районӗнче хура вӑлча туса илме тытӑнасшӑн. Ирина Кошкина журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, Юхмапа Пӑла тӑрӑхӗнче ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев пулнӑ. Вӑл муниципалитетри фермер хуҫалӑхӗсемпе паллашнӑ.

Шӑнкӑртам ялӗнче пурӑнакан Ферид Чабатов фермер ял хуҫалӑх культурисем ӳстернипех ҫырлахмасть. Вӑл 70 метр тӑршшӗ хупӑ бассейнра 5 ҫул ӗнтӗ пулӑ ӗрчетет. Фермер каланӑ тӑрӑх, вӑл 8 пине яхӑн пулӑ ӗрчетет. Ҫӗкӗ те пур, осетр та. Форель ӗрчетме уйрӑм пӗве чавнӑ. Ҫитес ҫул фермер хура вӑлча туса илме пуҫласшӑн.

Чӑваш Енри ялсенче пурӑнакансем ӗне тытнишӗн патшалӑхран субсидие илеҫҫӗ.

Авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗ тӗлне пирӗн тӑрӑхри 32 пин ҫын 48,3 пин ӗнешӗн субсидие тивӗҫнӗ. Укҫана ӗне хуҫисен 88,9 проценчӗ илнӗ те ӗнтӗ.

Патшалӑх паракан ҫӑмӑллӑхпа усӑ курас тесен заявленипе вырӑнти ял тӑрӑхӗсене каймалла. Вӗсене ҫулталӑк вӗҫлениччен йышӑнаҫҫӗ.

Тӗплӗнрех ыйтса пӗлес тесен Чӑваш Ен Ял хуҫалӑх министерствипе ҫыхӑнма пулать. Телефон номерӗ — 8 (8352) 64-22-41.

Хушма хуҫалӑх тытакансене Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев хушнипе пулӑшаҫҫӗ.

Чикӗ леш енне агропромышленность продукцине ӑсатассипе иртнӗ эрнере пирӗн республика ҫӗршывра та палӑрнӑ. Ҫӑнӑхран хатӗрленӗ кондитер изделийӗн тата ҫу культурисен экспорт калӑпӑшӗпе Чӑваш Ен Раҫҫейри регионсем хушшинче тӑваттӑмӗш вырӑн йышӑннӑ; чӑх ашӗпе – 11-мӗш; шӑккӑлатпа – 13-мӗш.

Ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗ тӗлне пирӗн тӑрӑхри аграрисем 17,4 АПШ долларӗллӗх продукци ӑсатнӑ, ку вӑл пӗлтӗрхи ҫав вӑхӑтринчен 26 процент нумайрах. Ҫӑнӑхран хатӗрленӗ кондитер изделийӗсен калӑпӑшӗ 48 процент ӳснӗ. Асӑннӑ продукци Чӑваш Енрен Китая, Грузие, Казахстана, Украинӑна, Японие, Азербайджана тата ытти хӑш-пӗр ҫӗршыва ӑсанать. Сӗт-ҫу тата аш-пӑш продукцине, тӗпрен илсен, Китай туянать. Ҫу культурисем Германие, Бельгие, Польшӑна, Румыние каяҫҫӗ.

Чӑваш Енри АПК ветеранӗсен канашӗн пайташне Валентин Агафонова «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа наградӑлама йышӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: хушӑва ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев алӑ пуснӑччӗ. Паян Олег Николаев АПК ветеранӗпе тӗл пулнӑ, ӑна орденпа чысланӑ.

Валентин Агафонов 1935 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Пӑрачкав районӗнчи Выползово ялӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш ял хуҫалӑх академийӗнче, Общество ӑслӑлӑхӗсен академийӗнче вӗреннӗ. Ҫӗрпӳри опытлӑ ял хуҫалӑх станцийӗнче ӗҫленӗ, парткомпа райком тытӑмӗсенче тӑрӑшнӑ. Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ тата министрӗ пулса ӗҫленӗ. ЧР Министрсен Кабинечӗ Ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ пулнӑ. РСФСР Верховнӑй Совечӗн ертӳҫин ҫумӗ те пулнӑ.

Марина Карягина тележурналист очерксен ярӑмӗ хатӗрлеме пуҫӑннине пӗлтернӗ. Вӑл Патӑрьел районӗнчи Кивӗ Ахпӳртре пурӑнакан Владимир Павловпа паллаштарнӑ. 70 гектар ҫинче ӳрӗк кил хуҫи кишӗр, севок, ытти культура ӳстерет. Унӑн хуҫалӑхӗнче – 30 лаша, сумалли 12 ӗне, темиҫе вӑкӑр.

Марина Карягина пӗлтернӗ тӑрӑх, выльӑх-чӗрлӗхе, ҫӗр ӗҫне юратаканскерӗн чунӗ ачаранах шкултан колхоз ферминелле, хирелле туртнӑ.

«Ҫакӑн пек маттур та пултаруллӑ ҫынсем тытса тӑраҫҫӗ паянхи яла. Пӗтме памаҫҫӗ. Халӑх пуласлӑхӗ, шанчӑкӗ вара – ял. Мускава ҫӳресен – тарҫӑ чӑваш, килте юлсан – хуҫа. Асатте-асаннесене ҫак ҫӗрех тӑрантарнӑ», – юратса паллаштарнӑ Марина Карягина телекӑларӑм геройӗпе Фейсбукра.

Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче кӗрхисене акма тытӑннӑ. Кӗрхисем валли 67,4 пин гектар ҫӗр, е планпа пӑхнин 64,4 процентне, хатӗрленӗ. Кӗрхисене акма 5 районта тухнӑ. Вӗсене 435 гектар (2019 ҫулхи ҫак кун тӗлне – 1,1 пин гектар) акнӑ.

Пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене вырасси те малалла пырать. Хальлӗхе 95,4 пин гектар вырнӑ, е планпа пӑхнин 32,7 процентне. Тӗштырӑна 332,4 пин тонна тӗшӗленӗ. Тухӑҫ вӑтамран гектар пуҫне 35,0 центнер тухать. Чи пысӑк тухӑҫ – Ҫӗрпӳ тата Красноармейски районӗсенче. Унта гектартан 48,9 тата 41,5 центнера ларнӑ.

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

Тӗлӗнмелле: хӑшпӗр чухне хальхи чӗлхере нимле ӑнланӑва пӗлтермен сӑмах пирки шухӑшласа каятӑн та... тем чухлӗ шыранӑ-чакаланнӑ хыҫҫӑн ун пӗлтерӗшӗн тымарӗ епле тери тарӑннине куратӑн.

Ҫӗтӗк-ҫатӑк, тетпӗр эпир халь тум тата ытти ӑпӑр-тапӑрӑн татӑлса-таткаланса пӗтнӗ юлашкине. Ҫӗтӗк сӑмах пирӗн чӗлхере хӑй пӗлтерӗшӗпе те ҫӳрет, пӗччен те ӑнланӑва пӗлтерет. Ҫатӑк сӑмахпа хӑйне пӗччен хальхи чӗлхере усӑ курмастпӑр.

Ҫапах та ҫатӑк тенин пӗлтерӗшӗ пур-ши?

Пур иккен. Ӗлӗк-авал хӑйне уйрӑм хуҫалӑх тытса пыман, ҫӗрсӗр ҫынна ҫапла ҫатӑк тенӗ. Казах, кӑркӑс, нухай чӗлхисенче ку сӑмах халь те авалхи пӗлтерӗшӗпех ҫӳрет: ҫатӑк (джатак) — ҫӗрсӗр-хуҫалӑхсӑр ҫын, ыйткалакан.

Ҫӗрсӗр, хуҫалӑхсӑр, юхӑнса кайнӑ ҫыннӑн ӗнтӗ ӗлӗк чӑнах та мӗнле пурӑнмалла пулнӑ? Ирӗксӗрех ыйткаласа ҫӳреме тивет.

Малалла...

Инкеклӗ лару-тӑру министерстви тунӑ сӑн

Вырма пуҫлансан Чӑваш Енре комбайн ҫунса кайнине пӗлтернӗччӗ. Елчӗк районӗнче ӑна пула 15 гектар ҫинчи урпа кӗле ҫаврӑннӑ. Комбайна, телее, упраса хӑварма май килнӗ ун чухне. Уй-хирте каллех пӑтӑрмах пулнӑ. Хальхинче – Йӗпреҫ районӗнче.

Ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Ҫирӗклӗ ялӗ ҫывӑхӗнчи уйра вырнӑ хыҫҫӑн юлнӑ тырӑ тунисем ҫуннӑ. Пӗтӗмпе – 0,25 гектар.

Пушар комбайна пула тухнӑ. Техникӑн кӑлтӑксем пулнине палӑртнӑ. Шӑпах ӑна пула ҫулӑм тухнӑ.

cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Халӗ Чӑваш Енре 105 гектар ҫинче хӑмла ӳстереҫҫӗ. Иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче вара 4,2 пин гектар пулнӑ. Республикӑра хӑмла ӳстермелли лаптӑка пысӑклатма палӑртнӑ.

Нумаях пулмасть ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов Етӗрне районӗнчи Тури Ачакри «Ленинская искра» колхозра пулса курнӑ, хӑмла плантацийӗпе паллашнӑ. Хуҫалӑхра 28 гектар ҫинче хӑмла ӳстереҫҫӗ. Юнашарти 10 гектара Мускаври сӑра вӗретекен «Русхмель» тулли мар яваплӑ общество тара илнӗ. Инвестор ҫитес ҫул 20 гектар ҫинче хӑмла ӳстересшӗн. Пурӑна киле 40 гектар таран ҫитересшӗн.

ЧР Ял хуҫалӑх министерстви палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫал хӑмла тухӑҫӗ япӑхах пулмалла мар.